Quadra 900 - bestia zamknięta na kluczyk

W zeszłym roku wspominałem Macintosha Quadrę 700, która została zaprezentowana we wrześniu 1991 roku i była pierwszym komputerem Apple, całkowicie spełniającym definicje stacji roboczej. Bardzo wydajny procesor Motorola 68040 taktowany 25 MHz z wbudowanym koprocesorem zapewniał mu niezbędną moc obliczeniową, sloty NuBus umożliwiały jego rozbudowę o dodatkowe karty graficzne.

Jednocześnie z premierą Quadry 700 miała miejsce premiera jej bardziej rozbudowanej wersji - Quadry 900, która była w tamtym okresie naprawdę potężną maszyna. Jeśli przyjrzeć się konstrukcji Quadry 700 i poprzednich modeli "profesjonalnej" linii komputerów Macintosh, bez trudu dopatrzymy się olbrzymiego jej podobieństwa do Macintosha IIci. I słusznie, bo Quadra 700 mocno bazowała na konstrukcji IIci.

Ze źródeł IIci także mocno czerpała i Quadra 900, która była jednak o wiele potężniejszym komputerem niż Quadra 700 i jej projekt wymagał jednak zdecydowanie bardziej ambitnych zmian niż uczyniono to w przypadku 700‑tki.

Project Darwin

W założeniach konstruktorów, mocniejsza Quadra miała być komputerem monumentalnym o dotychczas nie spotykanych możliwościach. Miała być najwydajniejszym komputerem w dotychczasowej historii Apple, o ogromnych możliwościach rozbudowy. Takie założenia zmuszały do zaprojektowania większej płyty głównej i oczywiście większej obudowy, która miała się okazać jedną z największych w historii Apple (47.2 cm wysokości x 22.6 cm szerokości x 52.3 cm głebokości i 16.7 kg  wagi).

Quadra 950 i monitor Apple Multiple Scan 20. Para idealna. Monitor z kineskopem Sony Tinitron był równie wielki jak komputer, przy czym ważył "tylko" 29,9 kg.

Obudowa w mojej ocenie nie była jakimś wybitnym dziełem. Została zaprojektowana przez "frog design" ale niezupełnie zgodnie z ze stylistyką "Snow White". Bryła komputera została wykonana ze standardowego wówczas białego, lekko porowatego plastiku z jakiego Apple budowało obudowy swoich komputerów. Pierwszym wyłomem w stylistyce "Snow White" były poprzecze szczeliny na frontowej powierzchni obudowy. Zgodnie z założeniami "Snow White" powinny one mieć szerokość 2 mm i głębokość 2 mm i powinna je dzielić odległość 10 mm. Tymczasem w Quadrze 900 szczeliny frontowe nie tylko były węższe, ale także bardziej stłoczone. To pozorne odejście od założeń "Snow White" nie było wynikiem niedopatrzenia, niedbalstwa czy kaprysu. I w tym wypadku za tą zmiana przemawiał wygląd. Obudowa z tradycyjnie rozmieszczonymi szczelinami sprawiała podobno wrażenie dużo większej i cięższej. Taka zmiana wskazywała na to, iż pomimo bardzo ścisłych i precyzyjnie opisanych założeń stylistycznych, "frog design" było mimo wszystko elastyczne gdy wymagała tego sytuacja.

Szczeliny na panelu przednim, nie spełniały założeń "Snow White" jednak kryły bardzo dobry zdaniem użytkowników głośnik.

Pozostańmy jeszcze na moment przy obudowie, gdyż kryła ona kilka ciekawostek. Jedną z nich był nietypowy włącznik w formie kluczyka. Dotychczas wszystkie komputery Apple posiadały tradycyjny włącznik w postaci guzika lub przełącznika. Pewnym odstępstwem była Quadra 700, w której co prawda zastosowano przycisk, ale po jego przekręceniu można było o zablokować na stałe w pozycji włączonej. Wówczas komputer nawet po zaniku napięcia sam ponownie się uruchamiał.

Włącznik Quadry 900 to swoista wisienka na torcie stylistyki tego komputera. Nie tylko umożliwiał on włączenie lub zblokowanie w trybie włączony na stałe, ale uniemożliwiał on  dostęp osób niepowołanych do komputera.

Komputer na kluczyk... to jedyny model w historii Apple ze "stacyjką". Poniżej przycisk "Interrupt" służący do zakończenia "zawieszonego" procesu oraz przycisk resetu komputera.

Inna ciekawostką są podpisy zespołu który projektował Quadrę 900, wytłoczone na wewnętrznej stronie panelu górnego obudowy.

Sporych rozmiarów obudowa komputera skrywała w swoim wnętrzu nie mniej pokaźną płytę główną i zasilacz o mocy 300 W. Co tu dużo mówić, płyta była spora rozmiarami i równie spora swoimi możliwościami. Komputer wyposażono w pełny procesor Motorola 68040 (z FPU i MMU) taktowany 25 MHz. Tym co wówczas szalenie imponowało, to ilość pamięci RAM w jaki komputer można było wyposażyć.

Qudra 900 posiadała aż 16 slotów na 30‑pinowe pamięci SIMM i mogła zostać początkowo rozbudowana do 64 MB RAM, jednak pojawienie się nowych, bardziej pojemnych kości pamieci umożliwiło zainstalowanie maksymalnie 256 MB RAM. Dziś ta ilość wydaje się wręcz zabawną, jednak w tamtych czasach gdy komputery domowe posiadały od 4 do 16 MB pamięci RAM, a bardziej profesjonalne zastosowanie komputerów wymuszało posiadanie do 64 MB RAM, Quadra 900 była prawdziwą potęgą

Quadra 900 posiadała wbudowany układ graficzny do dyspozycji którego był 1 MB pamięci graficznej, której wielkość użytkownik mógł w razie potrzeby rozbudować do 2 MB. Komputer posiadał 4 sloty na pamięć graficzną. Wbudowany układ graficzny umożliwiał wyświetlanie obrazu o następujących parametrach:

[item]512x384 oraz 24‑bit[/item] [item]640x480, 832x624, 1152x870 obraz 8‑bit[/item]

Po rozbudowie pamięci graficznej w trybie 832x624 komputer operował już 24‑bitową paletą kolorów, a w trybie 1152x870 paletą 8‑bitową.

Quadra 900 nie miała możliwości podpięcia dwóch monitorów. Profesjonalne zastosowanie Quadry w DTP, grafice i animacji wymagało często użycie czegoś znacznie lepszego niż wbudowany układ graficzny jaki Apple dawało na płycie komputera. Przewidując większe oczekiwania od takiej "stacji roboczej", komputer wyposażono w 5 slotów NuBus umożliwiających zastosowanie bardziej wydajnych lub bardziej specjalizowanych kart graficznych. Szczególnie cenionymi kartami w DTP były karty umożliwiające wyświetlanie obrazu na monitorze portretowym. Na rynku pojawiło się sporo kart graficznych na złączu NuBus, choć nie należały one do najtańszych. Na rynku znajdowało się kilka kart Apple Display Card, które w zasadzie dublowały możliwości wbudowanego na płycie układu, z tym iż umożliwiały one obsługę większych monitorów. Warto jednak przyjrzeć się ofercie innych producentów:

[item]e-Machines - karty ColorLink (większa ilość pamięci graficznej i wsparcie dla QuickDraw), Futura (większe rozdzielczości) i karty Ultra (większe monitory, większa ilość pamięci graficznej).[/item] [item]Focus - karta Focusl L/TV - karta z wyjściem kompozytowym PAL/NTSC[/item] [item]MicroConversions 2124NB - karta z akceleracją QuickDraw[/item] [item]NEC MultiSync 4FGE[/item] [item]Radius DirectColor 8, Radius DirectColor 16, Radius DirectColor 24 - karty różniące się ilością pamięci graficznej, posiadające wsparcie akceleracji QuickDraw. W zależności od wersji, umożliwiały one wyświetlanie obrazu o rozdzielczości 1152x870 w palecie 8, 16 lub 24 bitowej.[/item] [item]Radius Precision Color Pro 8/16/24[/item] [item]Radius Thunder IV GX - która była jedną z najszybszych kart graficznych NuBus. Posiadała ona bardzo dobrą akcelerację QuickDraw i przez kilka kolejnych lat oferowała większą wydajność niż standardowe układy graficzne nawet pierwszych PowerMaców. Karta ta posiadała także cztery 32 bitowe układy DSP AT&T 3207 taktowane 66 MHz i umożliwiała wyświelanie obrazu 24 bitowego w oszałamiającej wówczas rozdzielczości 1600x1200. Karta składała się z dwóch płytek połączonych ze sobą przy pomocy złącza. Udało mi się znaleźć cenę takiej karty - 1174 USD, lecz wiem z którego roku jest ta cena. [/item]

Karta graficzna Radius Thunder IV GX.

[item]Village Tronic MacPicasso 320 umożliwiała wyświetlanie obrazu 8 bitowego w rozdzielczości 1600x1200[/item] [item]Village Tronic MacPicasso 340 umożliwiała wyświetlanie obrazu 16 bitowego w rozdzielczości 1600x1200[/item] [item]Karta SuperMac Video VideoSpigot II - będąca digitalizerem video.[/item]

To nie wszystkie karty graficzne NuBus, gdyż łącznie doliczyłem się ich 92 lecz większość z nich niewiele różniły się od siebie możliwościami.

Slotem o którym również warto wspomnieć był slot PDS (Procesor Direct Slot) poprzez który można było podpiąć urządzenia zewnętrzne takie jak modem czy kartę sieciową lub w przyszłości karty z nowszym procesorem. Patrząc na jej konstrukcje, Apple zakładało także możliwość "przyspieszenia" Quadry 900 poprzez wyminę procesora 68040/25 na szybszy, gdyż jako jeden z nielicznych modeli posiadał on procesor na podstawce. Było to o tyle dziwne założenie, iż wymiana procesora 68040/25 na taki, załóżmy taktowany 33 MHz nic nie dawało, gdyż procesor "zegar" procesor taktowany był z płyty głównej i jego ewentualna wymiana wymagała także wymiany oscylatora, który już był przylutowany na stałe do płyty,

Jak przystało na profesjonalny komputer, posiadał on także porty:

[item]dwa porty serial (w tym jeden z funkcją Geoport),[/item] [item]wyjście/wejście audio,[/item] [item]port zewnętrzny SCSI DB‑25,[/item] [item]port ADB do podpięcia myszki i klawiatury[/item][item]wbudowana karta sieciowa Ethernet z portem AAUI[/item] Quadra 900 posiadała także trzy kieszenie na dyski.

Wielu użytkowników Quadry 900 bardo dobrze wspomina także wbudowany głośnik, który ponoć charakteryzował się głębokim i czystym dźwiękiem

Quadra 900 nie należała do komputerów tanich i jej cena zaczynała się od 7200 USD.

Podobnie jak w przypadku Quadry 700, najtańsza wersja komputera nie posiadała dysku twardego i była wyposażona w 4 MB pamięci RAM (model M4210LL/A). Wyższy model posiadał dysk SCSI o pojemności 160 MB i 8 MB RAM (model M4230LL/A) i kosztował 8200 USD.

Quadra 950 Amazon

W maju 1992 roku Apple dokonało aktualizacji Quadry, zastępując Quadrę 900 modelem oznaczonym jako Quadra 950. Zewnętrznie komputery niczym się nie różniły między sobą, zmianę czynił sam procesor.

Nowa Quadra 950 posiadała procesor 68040 taktowany już 33 MHz, a co za tym idzie, i płyta główna komputera taktowana była z prędkością 33 MHz. Realnie była ona o około 40% szybsza niż Quadra 900. Dla posiadaczy poprzednich modeli dostępna była odpłatna aktualizacja Quadry 900 do modelu 950 i obejmowała ona wymianę procesora, zegara oraz panelu frontowego.

Zmieniono także dostępne w ofercie modele, rezygnując całkowicie z Quadry pozbawionej dysku twardego.

[item]Quadra 950, HDD 230 MB, 8 MB RAM - w cenie 8500 USD[/item][item]Quadra 950, HDD 430 MB i 8 MB RAM - w cenie 8800 USD[/item][item]Quadra 950, HDD 1 GB, 16 MB RAM - w cenie 9600 USD[/item] Do każdej Quadry opcjonalnie można było zamówić napęd CD x 24 SCSI i był to napęd typu Caddy.

Quadra 950 została uznana przez Apple za jeden z kluczowych modeli w historii firmy. Z okazji 30 lecia Apple, przeprowadzono ogólnoświatową ankietę dotyczącą sposobu wykorzystania przełomowych zdaniem Apple, modeli komputerów. Jak wskazują wyniki tej ankiety, Quadra 950 znalazła głównie zastosowanie w edukacji, w grafice i używano ją do tworzenia animacji.

Apple Workgroup Server 95

Na koniec wartym wspomnienia jest fakt, iż w niespełna rok po premierze Quadry 950 (kwiecień 1993) pojawiła się wersja serwerowa tego komputera, oznaczona jako Apple Workgroup Server 95. W zasadzie była to Quadra 950 z innym oprogramowaniem i wyposażeniem. Apple WGS 95 sprzedawano z 16, 32 lub 48 MB RAM oraz dyskiem 230 MB, 500 MB lub 1 GB. Można było także zamówić komputer z dwoma dyskami, wówczas drugi dysk miał 500 MB lub 1 GB.

Był to pierwszy komputer Apple o zastosowaniu typowo serwerowym. Apple bardzo chciało posiadać własne maszyny serwerowe i w tym też celu rozwijano między innymi Apple Unix - A/UX. Apple WGS 95 jest jednym z nielicznych modeli, na który ten system był przeznaczony. Serwery Apple WGS 95 sprzedawane było z fabrycznie zainstalowanym systemem A/UX 3.0.1.

Desktop A/UX.

Na Apple WGS 95 można było także zainstalować klasyczny Mac OS, jednak nie był on dołączony do zestawu i trzeba było go dokupić oddzielnie.

Quadra 950 w roli serwera bardzo długo funkcjonowała w jednej z największych krakowskich redakcji prasowych. Jeszcze po 2000 roku stała w otoczeniu komputerów G3 pełniąc role serwera plików dla fotoskładu.