Wayland - szybki rzut okiem

Mając chwilę wolnego czasu postanowiłem sprawdzić, jak w praktyce działa Wayland - nowy serwer/protokół wyświetlania dostępny na Linuksa. Zrobiło się o nim głośno przy okazji premiery konkurencyjnego produktu marketingowego. Zanim jednak przejdę dalej, chciałbym zwrócić uwagę na jedną rzecz. Otóż Wayland miał już 2 stabilne wydania. Pierwsze oznaczone jako 1.0 z 22 października 2012, a także niedawno wydaną wersję 1.1 z 15 kwietnia tego roku. Nie zapominając oczywiście o pomniejszych wydaniach poprawkowych, które również ukazują dosyć regularnie. Jednak to co najważniejsze z punktu widzenia programistów, to stabilne API/ABI. Wspominam o tym, bo już kilka razy zdarzyło mi się przeczytać, że projekt nadal tkwi w przysłowiowym lesie.

RebeccaBlackOS - distro z Waylandem na pokładzie

RebeccaBlackOS, pomimo swojej specyficznej nazwy to system ciekawy z wielu powodów, a najważniejszym z nich jest oczywiście wsparcie dla Waylanda. Obraz iso, można pobrać ze strony projektu. System powinien bez problemu uruchomić się na wszystkich kartach graficznych, posiadających wsparcie dla otwartych sterowników, co w praktyce oznacza większość. Osobiście polecam odpalić system z pendrive, używając UNetbootin. Podczas wstępnego uruchomienia pokazuje nam się menu z dostępnymi opcjami. Jeśli odpalamy iso na fizycznym komputerze najlepiej wybrać 1 opcję. W przypadku maszyny wirtualnej (virtualbox itp), prawdopodobnie koniecznie będzie wskazanie, pozycji "framebuffer" z wybraną przez nas rozdzielczością.

Jako ciekawostkę dodam, że menadżer logowania został napisany z użyciem basha i zenity, przez użytkownika tworzącego ów system. Po zalogowaniu przechodzimy do właściwego pulpitu.

Domyślnym kompozytorem Waylanda jest Weston i to właśnie jego panel widać na zrzucie ekranu. Weston jest referencyjnym kompozytorem Waylanda, co w praktyce oznacza, że dostarcza on jedynie podstawowych funkcji powłoki pulpitu (panel), pełniąc rolę kompozytora systemowego. Po więcej informacji odsyłam do oficjalnej dokumentacji.

Kubuntu pod maską

RebeccaBlackOS bazuje na Kubuntu i wdać to począwszy od domyślnego menu, którym jest, a jakże, znany wszystkim użytkownikom KDE, Kickoff.

XWayland

Na płycie znajduje się szereg typowych desktopowych aplikacji (dolphin, firefox itp), których uruchomienie możliwe jest dzięki XWayland. W skrócie XWayland jest to odpowiednio zmodyfikowany serwer Xorg, którego celem jest zapewnienie wstecznej kompatybilności. W dłuższej perspektywie czasu, należy się spodziewać, że aplikacje będą wspierać Waylanda natywnie. Póki to nie nastąpi, XWayland będzie potrzebny.

Bez problemu udało mi się uruchomić standardowy zestaw aplikacji KDE (dolphin, ustawienia systemowe). Podobnie było również w przypadku Firefox, nawet filmy na YouTube (html5), nie sprawiały większych problemów, włącznie z trybem pełnoekranowym.

Jedynym błędem, aczkolwiek bardzo irytującym, było nieprzewidywalne zachowanie wyskakujących okien (menu kontekstowe, menu programów, itp), które potrafiły pojawiać się w dowolnych pozycjach na ekranie, przez co nieraz użyłem skrótu Ctrl+Q do zamknięcia danego okna.

Aplikacje natywne

Listę natywnych portów bibliotek, z użyciem których napisane są poszczególne aplikacje można zobaczyć tutaj. Są wśród nich Qt 5, GTK+ 3.0, EFL, SDL. Oto niektóre z przykładów, które można znaleźć w systemie.

Jeśli komuś to nie wystarczy zawsze można poobracać terminalem ;)

Podczas moich krótkich testów, większość z dostępnych aplikacji natywnych działa bez większych problemów. Jeśli ktoś chce, może również zainstalować system na dysku twardym.

Dodam tylko, że na potrzeby tego wpisu zrzuty ekranu były robione z użyciem VirtualBox, mimo, iż większość testów przeprowadziłem z live usb na karcie Nvidia GeForce GT 640. Spowodowane to było faktem, że nijak nie udało mi się uchwycić zrzut ekranu za pomocą domyślnego skrótu klawiaturowego.

Wayland na  Raspberry Pi

Informacją, która przeszła bez większego rozgłosu jest implementacja Waylanda na popularnym komputerku Raspberry Pi.

Video mówi samo za siebie, doskonale pokazując jak wielka jest różnica pomiędzy Xorg a Waylandem, nawet na słabszym sprzęcie.

Więcej informacji: http://www.raspberrypi.org/archives/4053

KWin i wsparcie dla Waylanda

Począwszy od KDE 4.11, KWin zyska (eksperymentalną) obsługę Waylanda, co doskonale widać na tym filmiku.

Więcej informacji o tym jak uruchomić KDE 4.11 na Waylandzie można znaleźć na blogu jednego z deweloperów. Skoro już o tym piszę, warto również zajrzeć na profil g+ wspomnianego dewelopera, gdzie na bieżąco można śledzić postęp prac.