NewBrain — komputer sierota

W ostatnim wpisie serii „Wehikuł czasu z Bajtkiem”, w klanie nietypowych znalazł się opis komputera NewBrain. Jego opis w „Bajtku” był na tyle ciekawy (choć czasem dość pobieżny), że postanowiłem poświęcić mu zdecydowanie więcej uwagi.

Historia tego komputera zaczyna się w 1978 roku w Sinclair Radionics, która zajmowała się projektowaniem i produkcją kalkulatorów oraz zegarka elektronicznego Black Watch do samodzielnego montażu. Delikatnie mówiąc, produkty Sinclair Radionics nie były najwyższej jakości, toteż firma ciągle borykała się z problemami finansowymi.

Wszystko pochodzi od MK 14

W 1976 roku firma Sinclair Radionics stoi na granicy bankructwa, a przed upadkiem ratuje ją rządowa dotacja w wysokości 8 mln GBP. Jednak dotacja niosła za sobą określone konsekwencje, a jedną z nich było objęcie firmy nadzorem przez National Enterprise Board (NEB), a państwo ma 75% udziałów w Sinclair Radionics. Dział kalkulatorów Sinclair Radionics zostaje włączony do Instytutu Wspierania Przedsiębiorczości, a NEB kontroluje wydatki Sinclair Radionics oraz ma ogromny wpływ na budżety kolejnych projektów firmy Clive’a Sinclaira. Ów ogromny wpływ przejawiał się chęcią sprowadzenia innowacyjnej firmy do roli jednego z wielu producentów dochodowych wówczas kalkulatorów i maksymalnym obcięciu wydatków na badania. Nieustanna kontrola NEB sprawiała, że Clive Sinclair nazywał ich „bolszewickimi dusigroszami” i postanowił ominąć narzucone ograniczenia, zakładając firmę Science of Cambridge Ltd. Do nowej Science of Cambridge Ltd. odchodzi kilku inżynierów, zabierając ze sobą projekty, na rozwijanie których w Sinclair Radionics NEB nie wyraziło zgody.

Na czele Science of Cambridge Ltd. staje zaufany pracownik Sinclaira — Chris Curry, który może realizować badania oraz rozwijać nowe produkty bez potrzeby oglądania się na NEB. Jednym z jej pierwszych i niezwykle udanych projektów jest komputer MK 14 zaprojektowany przez Hermanna Hausera i Chrisa Curry.

Sprzedaż MK 14 była imponująca jak na tamte czasy, gdyż sprzedano około 50 tys. sztuk. Jednak komputer ten miał ogromne znaczenie dla rozwoju brytyjskich komputerów i nazywany jest „ojcem brytyjskich komputerów domowych”. Swój tytuł otrzymał zupełnie zasłużenie, gdyż wiele jego konstrukcyjnych rozwiązań znalazło się w przyszłych komputerach domowych produkowanych w Wielkiej Brytanii przez firmy BBC, Acorn czy przyszłych komputerach Sinclaira. Do historii powstania MK 14 zapraszam w linkach pod wpisem, wróćmy jednak do dzisiejszego bohatera — komputera NewBrain, który także ma wiele wspólnych elementów z MK 14.

Niechciany komputer

W 1978 roku szefem Science of Cambridge Ltd. zostaje Clive Sinclair i podczas zebrania firmy w kwietniu 1979 roku zapada decyzja o rozpoczęciu prac nad własnym komputerem, którego cena końcowa będzie niższa niż 100 GBP.

Zespół inżynierów dostał zadanie zaprojektowania takiego komputera do stycznia 1980 roku, a końcowym efektem ich prac był komputer ZX-80. Zostawmy jednak ZX-80, gdyż w tym wpisie bardziej interesującym dla nas projekt stworzony przez inżynierów Sinclair Radionics — Mike’a Wakefielda (inżynier sprzętu) i Basila Smitha (inżynier oprogramowana). Panowie Ci zaprojektowali niewielki komputer i jego pomysł przedstawili Sinclairowi. Ten jednak odrzucił projekt, gdyż komputer Wakefielda nie dało się zbudować w zakładanej cenie poniżej 100 Funtów. Faktycznie jego cenę określono na około 150‑200 GBP. Na jego rozwój NEB także nie wyraziło zgody, uznając, że to marnowanie pieniędzy.

Na początku roku 1980 na rynek zostaje wprowadzony komputer Sinclair ZX-80 w cenie 99,95 Funtów, a projekt komputera Wakefielda i Smitha pod naciskiem NEB został odsprzedany wraz z całym zespołem niewielkiej firmie Newbury Laboratories produkującej drukarki oraz terminale komputerowe. Newbury Laboratories podobnie jak Sinclair Radionic także znajdowała się pod kontrolą NEB.

Rozwój w Newbury Lab.

Pod skrzydłami Newbury Laboratories Mike Wakefield oraz Basil Smith ukończyli komputer od strony sprzętowej i programowej i nadano mu nazwę NewBrain, co miał się ładnie komponować z Newbury.

Komputer został zbudowany z użyciem procesora Zilog Z80A taktowany zegarem 4 MHz, miał pamięć RAM wielkości 2 KB oraz pamięć ROM ze wbudowanym interpreterem ANSI BASIC. Prototyp komputera zawierał bardzo wczesną wersję autorskiego układu podobnego do układu Sinclaira — ULA, który pojawił się w ZX-81. Pojawiają się nawet informacje, że układ w komputerze NewBrain, był wczesnym prototypem układu Sinclaira. Jednak z uwagi na fakt rozdzielenie projektu NewBrain od zasobów Science of Cambridge Ltd. układ ten w przyszłości nie mógł być wykorzystany.

Newbury Lab. postanowiło wprowadzić komputer na rynek i zbudować kilka prototypów, które by można pokazać zainteresowanym dealerom. Jednak największe nadzieje wiązano z brytyjskim rynkiem edukacji. Do zespołu NewBrain dołączył Andy Surtess oraz Bob Smith, a na potrzeby prototypów zaprojektowano obudowę i klawiaturę komputera.

Ponieważ zakładano, że komputer NewBrain w obecnej wersji będzie tylko prototypem, obudowę wykonano z tych samych materiałów, z jakich Newbury Lab. produkowało obudowy do swoich drukarek. Tak więc obudowa była wykonana z plastiku w kolorze kremowym, natomiast klawiatura komputera została zaadaptowana z produkowanych przez Newbury Lab. terminali komputerowych. Planowano, że po uzyskaniu zamówienia na komputery i uruchomienia jego produkcji, kolory obudowa komputera będzie produkowana w kilku kolorach, a klienci będą mogli zamawiać różne wersje kolorystyczne za odpowiednią dopłatą.

Newbury Lab. miało gotowe trzy prototypy komputera, oznaczone jako wersje M, MB i MBS. Komputery pracowały w oparciu o procesor Zilog Z80A taktowany 4 MHz, miały 2 KB pamięci RAM z możliwością rozbudowy do 16 KB oraz wbudowaną pamięć ROM 24 KB z interpreterem języka ANSI BASIC.

• Wersja M miała być wersją podstawową, pracującą jako typowy komputer stacjonarny z wykorzystaniem odbiornika TV lub monitora. Był on przeznaczony dla użytkowników domowych i na rynek edukacji.
• Wersja MB zawierała w zestawie dodatkowo niewielki akumulator umożliwiający transport komputera z zachowaniem danych w pamięci RAM. Bez wątpienia niezwykłym dodatkiem był wbudowany w obudowę wyświetlacz mieszczący 16 znaków.
• Wersja MBS miała większy akumulator umożliwiający dłużą pracę bez zasilania, z użyciem wbudowanego wyświetlacza.

W 1980 roku Newbury Lab. podało specyfikację komputera NewBrain, jednak specyfikacja ta nieco różniła od tego, co prezentowały prototypy komputera.

Komputer NewBrain według specyfikacji miał mieć 32 KB pamięci RAM, którą można rozbudować poprzez specjalny Interface nawet do wielkości 2 MB. Inne wymienione w specyfikacji cechy komputera, jak np. możliwość pracy w sieci, zwyczajnie nie były jeszcze gotowe.

Wyścig do szkół

W 1979 roku w Wielkiej Brytanii rozpoczyna się zapowiedziany przez Margaret Thatcher projekt modernizacji państwa, a jednym z jego elementów jest komputeryzacja kraju i społeczeństwa. Obsługa komputerów stała się obowiązkowym przedmiotem nauczania w szkołach średnich, a brytyjska stacja BBC ogłosiła program „BBC Computer Literacy Program”, polegający na tym, że BBC miało ogłosić konkurs na komputer dla brytyjskich szkół, po wyborze konkretnego modelu komputera miał on zostać nazwany BBC i wprowadzony do brytyjskich szkół jako podstawowy komputer. BBC miało także emitować programy edukacyjne, gdzie w telewizji prezentowano by możliwości wykorzystania komputera BBC. Jak nietrudno się domyślić, był to łakomy kąsek dla absolutnie każdego producenta komputerów w Wielkiej Brytanii.

Co ciekawe, prawdopodobnie przy niemałym nacisku NEB, założenia konkursu i specyfikacja przyszłego komputera BBC bardzo mocno pokrywała się ze specyfikacją NewBrain oficjalnie podaną przez Newbury Laboratories. Najprawdopodobniej oczekiwano, że do ogłoszonego przez BBC konkursu Newbury Lab. zgłosi także swój NewBrain i jako najbardziej odpowiadający założeniom BBC, wygra konkurs. Tak jednak się nie stało.

Jak wspomniałem, podana specyfikacja nie odpowiadała temu, co prezentowały prototypy. Możliwości techniczne podane w specyfikacji oraz interpreter BASIC, znacząco różniły się od tego, co zamontowano w wersjach prototypowych, a w komputerach ciągle tkwił prototypowy układ "ULA", który inżynierowie musieli zastąpić własnym układem. Problemem był fakt, że pierwotnie komputer projektowano do zastosowania z układem Sinclaira. Gdy okazało się, że trzeba go zastąpić innymi elementami (układy TTL oraz inny mikrokontroler), zwyczajnie brakowało już na płycie komputera miejsca. W związku z tym zastosowano dość niecodzienne rozwiązanie, z dodatkową płytą doczepianą na elastycznej taśmie do płyty głównej i umieszczanej nad nią. Choć doraźnie rozwiązywało to problem zastąpienia układu "ULA", komputer miał większą powierzchnię montażową. Jednak generowało to nowy problem, z temperaturą wewnątrz komputera. Między innymi problem z wentylacją wnętrza komputera uniemożliwił realizację pomysłu na stworzenia jego szybszej wersji, z procesorem taktowanym zegarem 6 MHz.

Kolejną przeszkodą był wymóg BBC dotyczących ilości komputerów, jakie miał wyprodukować przyszły zwycięzca konkursu. Newbury Lab. nie miało nawet ułamka niezbędnych mocy produkcyjnych, by zrealizować potencjalne zamówienie BBC.

Konkurs BBC miał zostać rozstrzygnięty jesienią 1981 roku, jedna przesunięto ten termin na początek 1982 roku. Tu też pojawiają się dość poważne poszlaki przemawiające za tym, że przesunięcie terminu miało dać szansę Newbury Laboratories na ukończenie NewBrain. Czas ten został wykorzystany przez Newbury Lab. na ukończenie komputera, jednak zrezygnowano z jego zgłoszenia do konkursu BBC, zdając sobie sprawę, że komputer jest ciągle prototypem spełniającym wymagania BBC tylko w zakresie specyfikacji na papierze. Ostatecznie konkurs BBC wygrał komputer Acorn.

Rozczarowany takim obrotem sprawy Bob Smth odchodzi z Newbury Lab. i przechodzi do firmy Grundy.

Kolejna zmiana właściciela

Historia Grundy jest dość niejasna. Bardzo ciężko znaleźć informacje na temat jej założycieli i działalności. Prawdopodobnie zaczynała jako niewielki producent mebli biurowych na początku lat siedemdziesiątych. Firma miała swoją siedzibę w niewielkim mieście Teddington pod Londynem. Pod koniec lat siedemdziesiątych Grundy postanawia także wejść na rynek nowoczesnych technologii i rozpoczyna produkcję komputerów biurowych Grundy Superbrain na licencji amerykańskiej firmy Intertec. Były to dość zaawansowane systemy komputerowe kosztujące około 2000 USD. Firma Grundy szukała nieco tańszej alternatywy i chciała mieć w ofercie komputer, który mógłby trafić do mniej zamożnych firm oraz który stałby się także komputerem domowym.

Bob Smith proponuje, aby odkupić od Newbury Lab. projekt NewBrain i wierzy, że z potencjałem firmy Grundy uda się go wprowadzić na rynek. Newbury postanawia sprzedać komputer firmie Grundy i NewBrain po raz kolejny zmienia właściciela.

Grundy bardzo ambitnie podchodzi do projektu NewBrain. Zostaje powołany specjalny dział Grundy Business System (GBS) do jego rozwoju i wdrożenia do produkcji.

• Bob Smith — dyrektor projektu NewBrain oraz członek zarządu firmy Grundy Business System
• Dave Allen — Dyrektor Zarządzający
• Mike Wakefield — Dyrektor Sprzętowy
• Basil Smith — Dyrektor oprogramowania
• Andy Surtees — Dyrektor Marketingu
• Tony Wheeler — Dyrektor Finansowy

W listopadzie 1981 roku a nowo zostaje zdefiniowana specyfikacja komputera NewBrain. Komputery mają być sprzedawane w trzech wersjach, różniących się możliwościami i przeznaczeniem.

• NewBrain Model M posiadający szynę szyna rozszerzeń, port użytkownika, możliwość wyświetlania obrazu na odbiorniku TV.
• NewBrain Model A posiadający szynę rozszerzeń, możliwość wyświetlania obrazu na TV lub monitorze, oraz dwa porty Serial, jednak nie posiadała portu użytkownika.
• NewBrain Model V współpracowała z zewnętrznym odbiornikiem TV lub monitorem, jednak posiadała dostępu do szyny rozszerzeń.

Dodatkowo komputery mogły być wyposażone w 16 znakowy wbudowany wyświetlacz, wówczas do oznaczenia modelu dodawano literę D, lub zestaw baterii podtrzymujących pamięć, lub umożliwiających pracę bez zasilania na wbudowanym wyświetlaczu, litera B.

Komputer miał 32 KB pamięci RAM, która podobnie jak w komputerach Sinclaira była podzielona na dwa bloki. Jeden Do jednego bloku pierwszeństwo dostępu miał procesor, do drugiego procesor oraz układy odpowiedzialne za generowanie obrazu lub komunikację z urządzeniami zewnętrznymi. Prototypowy układ "ULA", jaki był wykorzystywany we wczesnych prototypach, został zastąpiony mikrokontrolerem NS COP402.

Komputer wyświetlał obraz w trybie tekstowym lub graficznym 256x256, 320x256, 512x256 i 640x256, dwa kolory czarny i biały. Jako pamięci masowej używał taśmy magnetofonowej. Przy czym komputer mógł obsługiwać dwa magnetofony kasetowe, miał też możliwość sterowania magnetofonem, o ile sam magnetofon przewidywał taką możliwość.

Komputery mają mieć w pamięci ROM edytor ekranowy, pakiet matematyczny oraz program graficzny. Choć w wersji produkcyjnej komputery miały zamontowaną pamięć ROM na stałe, przewidywano montaż pamięci ROM z zestawami oprogramowania dopasowanymi do potrzeb klientów oraz możliwość ich późniejszej wymiany na nowsze moduły. W okresie produkcji, pojawiły się trzy wersje pamięci ROM komputera:

• Wersja 1.0 będąca wersją dostępną w momencie debiutu komputera.
• Wersja 1.9 z kilkoma dodatkowymi rozkazami w BASIC dotyczącymi grafiki.
• Wersja 2.0 z poprawnymi drobnymi błędami i kolejnymi rozkazami w BASIC dla grafiki.

Pod koniec produkcji rozpoczęto prace nad wersją 2.2 pamięci ROM, jednak nie została ona ukończona. Grupy planowało także możliwość odpłatnej aktualizacji ROM komputera przez serwisy.

Nietypowa była architektura komputera, która każde urządzenie wejścia i wyjścia traktowała jako pojedynczy strumień danych. Komputer mógł obsłużyć do 256 takich strumieni. Było to o tyle ciekawe, że podpinając kolejne urządzenia poprzez gniazdo rozszerzeń czy port użytkownika, tworzyły one odpowiednio łańcuchy (duże podobieństwo do łączenia urządzeń SCSI).

Jego debiut rynkowy zaplanowano na maj 1982 roku. Z całą pewnością obiecywany pakiet oprogramowania nie był tym, czym posługujemy się dziś. Edytor ekranowy miał być zwykłym, znakowym edytorem tekstu, jedyną jego zaletą miała być możliwość wyświetlania aż 80 znaków w linii (nowość wprowadzona tuż przed premierą) oraz wprowadzenia znaku w dowolnym miejscu ekranu. Imponującym był pakiet matematyczny, a dokładnie możliwości obliczeniowe komputera, który deklasował całą 8‑bitową konkurencję. Grundy NewBrain mógł operować na cyfrach z dokładnością do 12 miejsc po przecinku i w zakresie od 10‑150 to 10+150 (chodzi o potęgę liczny 10). Konkurencja oferowała najczęściej cyfry z dokładnością do 6 miejsc po przecinku i z zakresu od 10‑38 do 10+38. Prędkość wykonywanych obliczeń sprawiała, że NewBrain był liderem matematycznym.

Kolejną zaletą Grundy NewBrain były trzy miejsca na pamięć ROM, dzięki czemu spodziewano się, że komputer będzie można przystosować do konkretnych zadań poprzez specjalistyczne oprogramowanie w pamięci ROM. Możliwość tą wykorzystano w krótkiej serii Grundy NewBrain MD przeznaczonym do wykonywania obliczeń na potrzeby diagnoz medycznych i traktowany jako komputer przenośny.

Komputer mógł pracować ze stacją dysków elastycznych oraz wykorzystywać system CP/M. Przewidywano także możliwość umieszczenia CP/M w pamięci ROM komputera. Grundy NewBrain mógł obsługiwać stacje dysków 5.25" i dyskietek o pojemności 400 KB, lub 800 KB DS. W 1983 roku pojawiły się też napędy 3.5" o pojemności 800 KB. Napędy były dostarczane w wersji pojedynczej lub jako moduł z dwoma napędami.

Z czasem pojawiło się na niego dość dużo kompilatorów języków wyższego poziomu — Fortran, Pascal, Modula-2. Rzecz jasna, komputer miał także możliwość programowania w assemblerze.

Firma Grundy od samego początku dość słabo radziła sobie z marketingiem komputera. Jego reklamy w prasie były rzadko spotykane, a same opisy bardzo ogólnikowe. Choć w rzeczywistości komputer wyróżniał się na tle konkurencji, w prasie był ciągle „kopciuszkiem” ginącym w tłumie innych reklam. Tuż przed majową premierą komputera, kilka egzemplarzy trafia w ręce dystrybutorów, dziennikarzy oraz producentów urządzeń peryferyjnych. Kilka komputerów przekazano także developerom zainteresowanym tworzeniem oprogramowania. Tu jednak pojawił się pierwszy problem. Developerzy nie chcieli zajmował się tworzeniem programów na komputery z 32 KB pamięci, a takie dostali, oraz oczekiwali, że komputery bedą posiadały stacje dysków. Tymczasem firma nie posiadała egzemplarzy z większą ilością pamięci, a sterownik do stacji dysków ciągle nie był gotowy.

W maju 1982 roku komputer pojawił się w sklepach, w niewielkich ilościach. Grundy NewBrain Model AD wyceniono na 229 GBP, natomiast Grundy NewBrain Model A na 199 GBP.

Sprzedaż komputerów NewBrain ciągle rosła, za czym bez wątpienia stała także rosnąca baza oprogramowania, które jak się okazało, dość sprawnie można było czasem przenosić z ZX-81. Pod koniec 1982 roku poszczególni dystrybutorzy sprzedawali nawet 500 komputerów miesięcznie, a Grundy dostarczało na rynek nawet kilka tysięcy komputerów miesięcznie. Może się wydawać to dużą ilością, jednak debiut NewBrain zbiegł się z debiutem ZX Spectrum, na którego punkcie najpierw oszalała Anglia, a później cała Europa. Gdy Grundy w okresie świątecznym 1982 roku świętowało sprzedaż na poziomie 10 tys. komputerów miesięcznie, zakłady w Sinclaira w Dundee produkowały 5 tys. komputerów tygodniowo, a czas oczekiwania na realizację zamówień na ZX Spectrum wydłużył się do 12 tygodni. Także ZX Spectrum był we wszystkich gazetach, natomiast wzmianki na temat NewBrain pojawiały się raczej okazjonalnie.

Jednak sprzedażowa euforia dotycząca ZX Spectrum nie była widoczna przy komputerze NewBrain. Owszem, komputer interesował, miał swoich fanów, ale daleko mu było do miana towaru pożądanego. Stąd na początku 1983 roku, gdy świąteczny szał zakupowy już minął, sprzedaż NewBrain zaczęła się ponownie kurczyć i ilość zamówień od dystrybutorów zaczęła się kurczyć. Jednym z lepszych zamówień na komputery NewBrain było zamówienie na potrzeby firm farmaceutycznych, które zamawiały model AD oraz przewidywały ich zastosowanie w aptekach oraz w przemyśle farmaceutycznym. Specjalistyczne oprogramowanie zapewniła firma Vestric. Komputery do tego zamówienia dostarczano z modułami bateryjnymi oraz oprogramowaniem Vestric na zewnętrznej pamięci ROM. Komputery te miały mieć pełną funkcjonalność bez konieczności ich podpinania do monitora.

Wówczas doszło do dość burzliwej dyskusji na temat zmniejszenia produkcji komputera. Szefowie marketingu — Dave Allen i Mike Bazylia podjęli decyzję o zmniejszeniu ilości produkowanych komputerów do 2 tys. sztuk miesięcznie, argumentując to posiadanymi zapasami gotowych komputerów na poziomie 6 tys. sztuk.

Decyzja ta jednak została unieważniona przez Andego Surteesa i ilość produkowanych komputerów ponownie wzrosła do 10 tys. miesięcznie. Dodatkowo zamówiono druk 20 tys. podręczników Beginner Guide's oraz podręczników z dokumentacją komputera. Materiały te miały być dodawane do każdego sprzedanego zestawu, co zdaniem działu Marketingu, zapewniłoby większe zainteresowanie tworzeniem oprogramowania oraz urządzeń peryferyjnych także przez indywidualnych nabywców komputera. Nieoczekiwanie zmieniono decyzję, już po odebraniu zamówionych materiałów i postanowiono sprzedawać dokumentację techniczną w cenie od 15 do 37,5 GBP. Jaka była przyczyna takiej zmiany? Ktoś uznał, że architektura komputera traktującego urządzenia jako strumienia danych, jest zbyt skomplikowana dla indywidualnych producentów urządzeń peryferyjnych. Materiałami będą zainteresowane tylko firmy, a one będą skłonne zapłacić za dokumentację. Zrezygnowano także z obiecanych developerom i dealerom szkoleń, zachęcając ich tylko do zakupu materiałów szkoleniowych i dokumentacji. Takie działanie z pewnością nie zachęcało do interesowania się komputerem przez developerów. Jednak Grundy także skutecznie zniechęciło do siebie dystrybutorów. W okresie świątecznym okresie, gdy sprzedaż NewBrain wyglądała całkiem przyzwoicie, obiecywano dealerom rychłą obniżkę cen zestawów komputerowych, zachęcając ich do zwiększania liczby zamówień. Nieoczekiwanie w lutym 1983 roku, ceny zestawów zostały podniesione, a dealerzy dowiedzieli się o tym dopiero przy odbiorze zamówionego towaru.

To jednak nie były jedyne problemy Grundy. Kolejnym problemem były peryferia, o dostępności których Grundy wszystkich zapewniało, a których w rzeczywistości nie było. Grundy nie oferowało swoich własnych magnetofonów do komputerów, choć informacje o ich pojawiały się u dealerów. Magnetofony miały być zamawiane w Japonii w ilości 120 szt. miesięcznie, jednak firma ciągle nie podpisała umowy z ich producentem. Klienci byli zmuszenia do korzystania z magnetofonów innych producentów. Niektórzy nabywcy zaczęli zgłaszać problemy z wczytywałem programów z niektórych modelach magnetofonów. Problem okazał się być problemem technicznym, który dość szybko rozwiązano, ale modyfikacje nie zostały zasygnalizowane działowi technicznemu i w kolejnych, produkowanych komputerach ciągle występowała ta sama wada.

Dużo czasu zajmowało GBS wybranie producenta drukarki i plotera dla NewBrain. Kiedy się wreszcie zdecydowano na ofertę, producent zrezygnował, gdyż zdążył podpisać juz umowę z innym producentem komputerów (prawdopodobnie Tandy).

Nieoczekiwanie dla wszystkich, w całym tym chaosie, Andy Surtees złożył rezygnację ze stanowiska i zwolnił się z firmy Grundy Business System.

W magazynach firmy rosła góra komputerów oczekujących na sprzedaż, instrukcji ich programowania, dokumentacji technicznej, przewodników dla początkujących oraz oprogramowania, którego ilość produkowano proporcjonalnie do komputerów.

Można śmiało powiedzieć, że błędy z przełomu roku 1982/1983 miały kluczowe znaczenie dla przyszłej katastrofy Grundy NewBrain. GBS zamroziło dość sporo gotówki w gotowych komputerach, dokumentacji do nich oraz podzespołach. Poszczególne działy odpowiedzialne za oprogramowanie, sprzęt, urządzenia zewnętrzne i marketing miały coraz większe problemy komunikacyjne i praca nad rozwojem platformy NewBrain była coraz bardziej chaotyczna, pogłębiając niepotrzebne wydatki.

Zarząd Grundy podjął decyzję o wprowadzeniu programu naprawczego w GBS i o konieczności zwolnienia części personelu. Powołano specjalny zespół, który miał zajmować się weryfikacją zasadności zatrudnienia oraz oceną prowadzonych prac. Problem w tym, że zespół składający się z osób niezwiązanych z GBS nie miał zielonego pojęcia o tym, czym dana osoba się zajmuje. Dochodziło więc do takich paradoksów, gdy zwalniano osobę pracującą pojedynczo nad określonym projektem, po czym starano się przekazać ten projekt innemu pracownikowi do dokończenia. Najczęściej nie był on w stanie od razu rozpocząć kontynuacji dodatkowego projektu, więc projekt leżał i nikt się nim nie zajmował, by ostatecznie podejmowano decyzję o jego przerwaniu, niezależnie od stanu zaawansowania. Tak skończył choćby projektu modemu czy projekty tworzenia sieci komputerowych. Same zwolnienia w firmie odbywały się w niezbyt jasnych okolicznościach. Po prostu pewne osoby nagle przestały przychodzić do firmy, a pozostała część personelu nie wiedziała, dlaczego zostały zwolnione i kto ma dokończyć ich projekty i przejąć obowiązki.

Upadek

W połowie 1983 roku NewBrain stał się produktem przynoszącym firmie straty, a Grundy straciło płynność finansową. Rozpaczliwe poszukiwanie inwestora nie przyniosło efektu, także banki nie były zainteresowane udzieleniem kredytu na produkcję komputera, którego sprzedaż zaczęła regularnie się kurczyć. Zresztą na rynku niepodzielnie królowało wówczas Spectrum.

Grundy rozpaczliwie walczyło o byt i zakładano, że szybko uda się opracować kolejne modele komputera oraz wzmocnić zainteresowanie platformą przez developerów oprogramowania. Liczono, że podczas świąt Bożego Narodzenia 1983 roku ponownie wzrośnie sprzedaż komputerów i na to konto zamówiono wiele podzespołów, których zakup znacznie obciążył zrujnowany już budżet firmy. Prognozy te potwierdzano rozmaitymi badaniami rynku i analizami. Firmie przyświecała wówczas jedna myśl:

Inżynierowie Grundy nadal jednak pracowali nad rozwojem platformy. Pracowano nad nową wersją 2.2 pamięci ROM oraz możliwościami jej wymiany. W kolejnych egzemplarzach NewBrain, pamięć ROM miała być już montowana na podstawkach, co miało ułatwiać jej wymianę na kolejne, nowsze wersje lub zastępowanie jej pamięciami ROM z dedykowanym oprogramowaniem.

Ciągle prowadzono pracę nad poprawą kontrolera stacji dysków i prace te nie zostały ukończone do czasu upadku GBS. Z powodu zwolnień, zawieszono bardzo zaawansowany projekt umożliwiający wykorzystanie NewBrain do łączenia ze sprzętem laboratoryjnym, co by umożliwiło jego większe wykorzystanie w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Podobny los spotkał zewnętrzny moduł rozbudowy pamięci do 128, 256 i 512 KB. Plan modułów o pojemnościach 1, 2 i 4 MB ciągle był w fazie projektu.

Prowadzono prace nad modelem komputera z procesorem Zilog Z80 taktowanym 6 MHz (oznaczenie model 4). Dobrze zapowiadał się projekt wersji rozwojowej NewBrain oznaczonym jako model 6, z procesorem Intel 8088 lub Intel 8086 taktowanym 16 MHz, 256 KB pamięci RAM, oraz z możliwością wyświetlania kolorowego obrazu w rozdzielczości 640x250 i używającego palety 4096 kolorów. Podobnie jak w dotychczasowych modelach, komputer ten miał mieć wersję w wbudowanym wyświetlaczem, jednak planowano użycie wyświetlacza LCD. Szacowani, że przy użyciu odpowiednich ogniw, w wersji z modułem bateryjnym, komputer mógłby pracować na zasilaniu bateryjnym nawet 30 minut.

W lecie 1983 roku firma Thorm-EMI produkująca dla Grundy płytki drukowane zawiesza współpracę i żąda natychmiastowego uregulowania zaległości. Podobnie reaguje bank, udzielający GBS kredytów. Grundy uznaje, że nie jest do końca sprawiedliwie traktowane. Z podobnymi problemami finansowymi borykają się także inne firmy obecne na brytyjskim rynku — Tangerine, Lynx czy nawet firma Sinclaira. Jednak postawienie wszystkiego w stan natychmiastowej wymagalności dotyka Grundy. Choć dopatrywano się w tym "drugiego dna", wyjaśnienie jest dość proste. Wspomniane firmy mimo problemów finansowych dużo lepiej rokowały ze względu na ich obecność w mediach i popularność.

Grundy nieoczekiwanie dla wszystkich oferuje możliwość kupna GBS oraz komputera NewBrain i podejmuje decyzję o rezygnacji z dalszego rozwoju platformy. Decyzja ta podjęta jest bardzo szybko i stanowi ogromne zaskoczenie dla wszystkich osób związanych z projektem. Grundy spodziewało się zarobić na sprzedaży NewBrain około 3 mln GBP, co miało pokryć rosnące długi firmy. Zainteresowanie zakupem GBS przejawia holenderska firma Tradecom.

Rozmowy z Tradecom przebiegają błyskawicznie i finalizacja zakupu zostaje zrealizowana. O prędkości tej sprzedaży niech świadczy fakt, że zespół NewBrain jednego dnia opuścił biura GBS, a następnego dnia nie został wpuszczony do firmy, która była już własnością Tradecom. Jak wspominali pracownicy, nie mieli oni nawet możliwości zabrania rzeczy osobistych z biurek.

Tradecom zdecydował się na zakup NewBrian, ponieważ posiadał podpisany kontrakt na dostawę komputerów do holenderskich szkół i placówek szkoleniowych. Jedyną modyfikacją Tradecom było wprowadzenie wersji z klawiaturami narodowymi Holandii, Niemiec, Francji i Grecji, oraz przystosowanie komputerów NewBrain do pracy w szkolnych sieciach komputerowych, gdzie komputery korzystały z serwera oprogramowania.

Tradecom w prasie usiłowało reklamować komputery jako komputery domowe, jednak w 1983-1984 roku NewBrain nie miał najmniejszych szans na konkurowanie z ZX Spectrum, C-64, czy maszynami Atari. Komputer ten w tym okresie już by dość mocno przestarzały, a za rogiem już widać było 16‑bitową zmianę oraz rewolucję graficznych systemów operacyjnych. Zapowiadano uruchomienie ich produkcji w Indiach, a komputery miały trafić na rynek indyjski i europejski. Jednak Tradecom nie wyprodukował ani jednej sztuki NewBrain. Kontrakt na dostawę komputerów dla szkół został w całości zrealizowany z zapasów zakupionych jeszcze od Grundy, a reszta zapasów została z czasem sprzedana. Do 1984 roku Tradecom sprzedawał kompletne komputery, a do 1987 roku już tylko podzespołu.

Sprzedano około 50 tys. komputerów NewBrain. Wiele z nich trafiło na rynek edukacji, rynek bankowy oraz do ośrodków naukowych, gdzie był szczególnie ceniony za precyzję i prędkość obliczeń. Niewielka ilość komputerów stała się codziennymi komputerami domowymi.

Dzięki możliwości pracowania z system CP/M będącym w latach osiemdziesiątym pewnym standardem w świecie komputerów przemysłowych, także i w kategorii komputerów przemysłowych NewBrain był dość wysoko ceniony.

Komputery znalazły szersze zastosowanie w brytyjskim Ministerstwie Obrony, na Uniwersytecie Cambridge oraz w Ministerstwie Gospodarki Angoli. Szeroko stosowano go także w brytyjskim przemyśle farmaceutycznym.

Choć komputer ten nigdy nie zdobył wielkiej popularności, do dziś cieszy się grupą fanów piszących nań nowe oprogramowanie. Oczywiście nie jest wielkim zaskoczeniem fakt, że największa rzesza miłośników NewBrain znajduje się w Holandii, jednak ma wielu sympatyków w rodzimej Anglii, Włoszech czy Grecji.

Na rynku można ciągle kupić współczesne klony tego niezwykłego komputera.