Blog (7)
Komentarze (2.6k)
Recenzje (0)
@DomkerClonezilla - sprawniejsze wykonywanie kopii bezpieczeństwa

Clonezilla - sprawniejsze wykonywanie kopii bezpieczeństwa

01.03.2021 | aktual.: 01.03.2021 16:09

Wstęp

Jest wiele dobrych aplikacji uruchamianych w trybie USB Live do robienia pełnych kopii zapasowych partycji (offline) lub całych dysków. Jedną z tych bardziej kompleksowych i zupełnie darmowych jest Clonezilla.

Logo Clonezilla (źródło Wikipedia)
Logo Clonezilla (źródło Wikipedia)

Osoby, które miały z tą aplikacją do czynienia mogły dojść do wniosku, że nawet tak prosta czynność jak wskazanie partycji źródłowej i miejsca docelowego dla obrazu partycji jest dosyć czasochłonna w stosunku do aplikacji, gdzie "wyklikujemy wszystko". Powodów takiego stanu rzeczy jest kilka m. in. konieczność wyboru języka, układu klawiatury, trybu pracy (początkujący/zaawansowany), wskazania rodzaju operacji do wykonania, zamontowania partycji lub zdalnej lokalizacji na kopię, wprowadzenia nazwy katalogu kopii i potwierdzania wielu pomniejszych rzeczy. Zaczyna być to uciążliwe szczególnie w momencie jeżeli wykonujemy kopię zapasową tych samych partycji częściej i z tymi samymi opcjami.

Istnieją dużo mniej złożone alternatywy np. Rescuezilla, problem jednak zaczyna się, gdy chcemy pogodzić wysoką funkcjonalność z szybkością wykonywania kopii zapasowych. Na szczęście jest na to sposób, aby bez przebudowy "filesystem.squashfs" dodać odpowiednie wpisy do menu startowego GRUB Clonezilli, które spowodują o wiele szybsze rozpoczęcie przygotowywania kopii konkretnych partycji, bez "przebijania się" za każdym razem przez te same opcje.

Zmodyfikowane o nowe opcje menu GRUB od Clonezilli
Zmodyfikowane o nowe opcje menu GRUB od Clonezilli

Przygotowanie bootowalnego pendrive z Clonezillą.

(UEFI - GPT)

  1. Pobieramy paczkę ZIP z Clonezillą: alternative stable (Ubuntu-based)
  2. Zmieniamy system plików na pendrive na FAT32 i go formatujemy (szybkie formatowanie)
  3. Upewniamy się, że schemat partycji na pendrive jest GPT, a nie MBR. W tym celu wciskamy Ctrl+R i wpisujemy „diskpart”, a następnie „list disk”. Na liście dysków znajdujemy naszego pendrive i sprawdzamy, czy tam gdzie jest kolumna GPT ma znak „gwiazdki - * ”. Jeżeli nie to konwersji na GPT możemy dokonać w menadżerze dysków Windows (diskmgmt.msc). Niektóre implementacje UEFI będą jeszcze wymagać, aby partycja była aktywna, to również możemy zmienić w menadżerze dysków Windows.
  4. Rozpakowujemy pobrany plik ZIP bezpośrednio na swojego pendrive.

Jeżeli wszystko wykonaliśmy poprawnie Clonezillę będzie można uruchomić np. z poziomu menu szybkiego bootownia naszego UEFI wybierając nasz pendrive z listy.

Przygotowanie skryptu BASH w celu automatyzacji procesu kopii zapasowej

UWAGA! Skrypt jest przykładowy i każdy powinien dostosować go do własnych potrzeb i rozkładu partycji w swoim komputerze.

Szczegóły dostępnych opcji znajdziecie tutaj: https://gist.github.com/gotbletu/630478ddf5b4e6ad6abd1a8b23918830 (Goo...

Clonezilla po interaktywnym etapie konfiguracji pokazuje wszystkie parametry, które wcześniej wybraliśmy. (w rezultacie pełne polecenie) Możemy w ten sposób spisać je sobie i zaoszczędzić czasu na sprawdzaniu jakich parametrów używaliśmy przy ręcznym robieniu kopii zapasowych.

Pełne polecenie tuż po manualnej konfiguracji sporządzania kopii (przykład)
Pełne polecenie tuż po manualnej konfiguracji sporządzania kopii (przykład)

Przykładowy pacjent:

  • DYSK PIERWSZY - Windows (/dev/sda): /dev/sda1 - System EFI (partycja ESP od Windows) /dev/sda2 - Microsoft - zarezerwowana /dev/sda3 - Microsoft - dane podstawowe (partycja C:) /dev/sda4 - Środowisko odtworzeniowe Windows
  • DYSK DRUGI - Linux (/dev/sdb): /dev/sdb1 - System EFI (partycja ESP od Linux) /dev/sdb2 - Linux - system plików (partycja ROOT od Linux)
  • DYSK TRZECI - obrazy kopii zapasowych (/dev/sdc): /dev/sdc1 - Linux - system plików (partycja na KOPIE ZAPASOWE)

Przejdźmy do napisania prostego skryptu, który będzie uruchamiany przez GRUBA w celu wywołania „ocs-sr” z odpowiednimi parametrami potrzebnymi do wykonania kopii zapasowej:

1. Sprawdzamy, czy skrypt jest wykonywany jako ROOT - przydatne jeżeli chcielibyśmy go wywołać wprost z poziomu shella.

#!/bin/bash

if [[ $(id -u) -ne 0 ]] ; then echo "Uruchom jako root!" ; exit 1 ; fi

2. Tworzymy instrukcję "case", która sprawdza parametr wywołania z poziomu menu GRUB uruchamiając tworzenie kopii Linux lub Windows.

opt=$1
case $opt in    
  linux)
    mount -t auto /dev/sdc1 /home/partimag && /usr/sbin/ocs-sr 
    --ocsroot "/home/partimag/LIN_KOPIA" -q2 -batch -gs -sc -z1p
    -i 1000000 -sfsck -senc -p choose saveparts 
    $(date "+%Y-%m-%d")-LIN_ARCH-img sdb1 sdb2 && 
    sudo umount /dev/sdc1
    ;;

3. Montujemy najpierw partycję na której będziemy chcieli składować obraz, w tym przypadku jest to "/dev/sdc1". Ścieżkę punktu montowania tej partycji "/home/partimag" zostawiamy bez zmian, ponieważ jest ona domyślna. Następnie wywołujemy "ocs-sr" Clonezilli z parametrem "-‑ocsroot", który oznacza katalog, gdzie ma być składowany obraz, w tym przypadku jest to ścieżka "/home/partimag/LIN_KOPIA".

  • Użyta lista parametrów, wyjaśnienie: -q2 - użycie 'partclone' do wykonania kopii (kolejność partclone>partimage>dd) -batch - brak konieczności potwierdzania poprzez "y", opcja odwrotna do opcji "-c" -gs - generowanie sumy kontrolnej SHA1 obrazu - NA KOMPUTERACH ZE SŁABYM PROCESOREM NALEŻY TEJ OPCJI UNIKAĆ!! (wydłuża znacznie proces tworzenia kopii, zależnie od wielkości obrazu) -sc - włącza pominięcie sprawdzania, czy obraz jest przywracalny (można ją usunąć, ale wydłuża to prawie dwukrotnie proces tworzenia kopii) -z1p - równoległa kompresja obrazu do formatu GZIP -i 1000000 - parametr OPCJONALNY podawany w megabajtach, powoduje dzielenie obrazu na mniejsze pliki po przekroczeniu zdefiniowanej wielkości pliku (jeżeli obraz jest mniejszy niż wartość podana tutaj, to ten parametr nie wpływa na nic) -sfsck - pomija sprawdzanie błędów partycji przez fsck (tylko systemy plików unixowe) przed zapisaniem kopii -senc - pomija szyfrowanie pliku/-ów kopii partycji -p - po zrobieniu kopii zapasowej włącza menu wyboru: wyłącz, uruchom ponownie...

Po "saveparts" można podać nazwę podkatalogu w którym będzie utworzony obraz, tutaj jest to aktualna data w formacie "rok-miesiąc-dzień-LIN_ARCH-img" Jeżeli zmieniasz nazwę na inną to musi być przynajmniej jeden zmienny składnik nazwy - tutaj jest nim data, bo w przeciwnym razie nowy obraz nadpisze starszy. Po nazwie wyszczególnione są partycje źródłowe, których kopia ma być wykonany. Przykładowo: sdb1 sdb2 Na końcu następuje odmonowanie partycji na której była tworzona kopia. Poniżej analogicznie, ale dla Windows:

windows)        
  mount -t auto /dev/sdc1 /home/partimag && 
  /usr/sbin/ocs-sr --ocsroot "/home/partimag/WIN10_KOPIA"
  -q2 -batch -gs -sc -z1p -i 1000000 -sfsck -senc -p 
  choose saveparts $(date "+%Y-%m-%d")-WIN10-img
  sda1 sda2 sda3 sda4 && sudo umount /dev/sdc1
   ;; 
*)
   exit 0        
   ;;
esac

Skrypt zapisujemy sobie jako np. "backup.sh" i kopiujemy bezpośrednio na pendrive.

  • Możesz go pobrać w całości tutaj z poprawnym formatowaniem.

UWAGA! Pamiętaj, aby podmienić przynajmniej partycje źródłowe i docelową według swojego układu partycji!! Nie odpowiadam za bezmyślne przekopiowanie skryptu i ewentualną utratę danych.

Dodanie wpisów menu GRUB w pliku "grub.cfg"

Jest to ostatni etap modyfikacji, po którym będziemy mogli szybko wykonywać pełne kopie partycji do pliku/-ów obrazu.

Na pendrive przechodzimy kolejno do katalogu "boot", potem "grub". Otwieramy plik "grub.cfg" w np. notatniku.

Odszukujemy wpis "Clonezilla live (Default settings, VGA 800x600)" i poniżej klamry zamykającej "}" wklejamy:

menuentry "Clonezilla live - KOPIA ROOT LINUX" { search -‑set -f /live/vmlinuz $linux_cmd /live/vmlinuz boot=live union=overlay username=user hostname=focal config quiet components noswap edd=on nomodeset enforcing=0 locales="pl_PL.UTF-8" keyboard-layouts=NONE ocs_live_run="sudo bash /run/live/medium/backup.sh linux" ocs_live_batch="no" vga=788 ip= net.ifnames=0 splash i915.blacklist=yes radeonhd.blacklist=yes nouveau.blacklist=yes vmwgfx.enable_fbdev=1 $initrd_cmd /live/initrd.img }

menuentry "Clonezilla live - KOPIA WINDOWS 10" { search -‑set -f /live/vmlinuz $linux_cmd /live/vmlinuz boot=live union=overlay username=user hostname=focal config quiet components noswap edd=on nomodeset enforcing=0 locales="pl_PL.UTF-8" keyboard-layouts=NONE ocs_live_run="sudo bash /run/live/medium/backup.sh windows" ocs_live_batch="no" vga=788 ip= net.ifnames=0 splash i915.blacklist=yes radeonhd.blacklist=yes nouveau.blacklist=yes vmwgfx.enable_fbdev=1 $initrd_cmd /live/initrd.img }

menuentry "Clonezilla live - KOPIA ROOT LINUX I WINDOWS 10" { search -‑set -f /live/vmlinuz $linux_cmd /live/vmlinuz boot=live union=overlay username=user hostname=focal config quiet components noswap edd=on nomodeset enforcing=0 locales="pl_PL.UTF-8" keyboard-layouts=NONE ocs_live_run="sudo bash /run/live/medium/backup.sh linux && sudo bash /run/live/medium/backup.sh windows" ocs_live_batch="no" vga=788 ip= net.ifnames=0 splash i915.blacklist=yes radeonhd.blacklist=yes nouveau.blacklist=yes vmwgfx.enable_fbdev=1 $initrd_cmd /live/initrd.img }

Następnie zapisujemy zmiany i gotowe. Od teraz w menu GRUB Clonezilli będzie dostępna możliwość wykonywania kopii bez konieczności interakcji.

Powyższe wpisy "menuentry" zostały stworzone na bazie domyślnego, czyli "Clonezilla live (Default settings, VGA 800x600)" dla wersji Clonezilli opartej o Ubuntu.

To co zostało zmodyfikowane to:

  • usunięte "--id live-default" z innych niż pierwszy domyślny "menuentry"
  • uzupełnione "locales=" o "pl_PL.UTF-8", aby nie pytało o język Clonezilli
  • uzupełnione "keyboard-layouts=NONE", aby nie pytało o układ klawiatury (zostawia domyślny)
  • zmienione "ocs_live_run=", aby uruchamiało skrypt backup.sh z parametrem "linux" lub "windows", albo oba, jedno po drugim.

Opcjonalnie można dodać parametry "ocs_prerun", "ocs_prerun2" itd. z poleceniem podmontowania jakiś lokalizacji zdalnych np. w celu przechowywania obrazu partycji.

Nie należy wklejać powyższych "menuentry" jeżeli pojawiła się nowa wersja Clonezilli od momentu utworzenia tego poradnika, lecz utworzyć własne w oparciu o powyższą listę elementów zmodyfikowanych.

Mam nadzieję, że tworzenie pełnych kopii offline opisywaną aplikacją stanie się dzięki temu wpisowi znacznie szybsze i wygodniejsze. ;)

Clonezilla podczas procesu zapisu partycji do obrazu
Clonezilla podczas procesu zapisu partycji do obrazu
Wybrane dla Ciebie
Komentarze (39)