KDE Plasma 4 kontra KDE Plasma 5 — ewolucja czy rewolucja?

Wstęp

Trochę opisu

KDE4 wraz z powłoką Plasma 4 zostało wydane 11 stycznia 2008 roku. Było następcą środowiska KDE3. Największą nowością było wprowadzenie zupełnie nowej powłoki pulpitu, zwanej Plasma, która opierała się na apletach, które mogliśmy umieścić na panelu, bądź na pulpicie. Środowisko wykorzystywało bibliotekę Qt4. Niestety, początkowo spotkało się z krytyką użytkowników, ze względu na liczne bugi i większe wymagania systemowe. Pomimo, że środowisko dojrzało, to jednak wielu odbiło się bezpowrotnie. Ostatnia wersja KDE4 (4.14.3) została wydana 11 listopada 2014 roku. Środowisko dzisiaj jest porzucone, znaleźć je można głównie w repozytoriach dystrybucji o długim wsparciu (zrzuty ekranu robiłem na Debianie 8, wprawdzie na wersji 4.14.2, ale niczym się nie różniła od 4.14.3 jeżeli chodzi o interfejs).

KDE Plasma 5 zostało wydane 15 lipca 2014 roku. Środowisko jest następcą KDE4 i jego ewolucją. Najwięcej zmian nastąpiło pod maską - środowisko i aplikacje (póki co nie wszystkie, ale większość) przepisano na Qt5 i QML, a samo KDE, które wcześniej było zbiorem oprogramowania, zostało rozbite na 3 elementy rozwijane niezależnie, mianowicie: KDE Frameworks - zbiór bibliotek, z których korzystają pozostałe elementy środowiska. Jest to modułowy framework bazujący na Qt5, który zastąpił monolityczne KDE Platform 4. KDE Plasma - samo środowisko, kolejna wersja powłoki Plasma. KDE Applications - aplikacje środowiska

Środowisko jest w ciągłym rozwoju, obecna wersja (na dzień tworzenia tego wpisu) to 5.8.3 dla pulpitu Plasma (1 listopad 2016), KDE Frameworks 5.27 (8 październik 2016) oraz KDE Applications 16.08.2 (13 październik 2016). Warto wspomnieć, że obecna wersja pulpitu Plasma to LTS o 18 miesięcznym wsparciu.

Często popełnianym błędem jest nazywanie tego środowiska "KDE 5", chociaż nie ma czegoś takiego - poprawne określenie to KDE Plasma 5, bądź po prostu KDE. KDE to teraz określenie na wszystkie 3 elementy środowiska, które połączone razem dają kompletny pulpit. Warto wspomnieć, że w nowej wersji ciągle udoskonalana jest obsługa Waylanda (można uruchomić sesje Plasmy na nowym systemie okien, jest zapewniona podstawowa funkcjonalność, chociaż są jeszcze problemy z niektórymi elementami środowiska). Wraz z podziałem KDE na moduły znacznie ułatwione zostało instalowanie jego elementów (aplikacji, menedżera okien itd.) na innych środowiskach - obecnie nie trzeba dociągać połowy samego KDE dla jednej aplikacji.

Do rzeczy

Wstęp mamy za sobą, a więc weźmy się do właściwego porównania. Zrzuty ekranu porównują ostatnią wersje KDE4 i aktualną wersje Plasma 5. Wszystkie zrzuty są mojego autorstwa, zrzuty z KDE4 zostały wykonane za pomocą VirtualBox na systemie Debian 8, zrzuty z Plasma 5 pochodzą z mojego Arch Linuksa, którego używam jako główny system (aby nie było przekłamań to utworzyłem świeżego użytkownika). Polecam otwierać je w nowym oknie/nowej karcie, by lepiej było widać porównanie.

Pulpit się zmienił wizualnie. W porównaniu do KDE4 został spłaszczony. Z panelu zniknął przełącznik aktywności oraz domyślnie przypięte ikony. Sam panel jest też domyślnie większy niż ten z KDE4 (aczkolwiek może to być różnica wynikająca z dystrybucji). Skrzynka narzędziowa zmieniła też położenie na przeciwną krawędź. Warto też wspomnieć, że w Plasma 5 jest możliwość ukrycia tejże skrzynki poprzez Ustawienia pulpitu. Skoro mowa o ustawieniach pulpitu - Plasma 5 ma mniej możliwości, jeżeli chodzi o tapetę. Brak tutaj np. trybu wirusów (tapeta jest powoli "zjadana" przez wirusy).

Oba środowiska prezentują identyczne ustawienia panelu, które w Plasma 5 zostały spłaszczone. Warto też wspomnieć, że po wybraniu opcji Dodaj elementy interfejsu zmieniło się położenie ekranu wyboru tychże elementów - w KDE4 miało ono formę poziomego paska nad panelem, w Plasma 5 jest to pionowy pasek po lewej stronie ekranu, podobnie jak przełączanie okien.

Menu się praktycznie nie zmieniło, poza, a jakże, spłaszczeniem w Plasma 5. Ponadto pole tekstowe wyszukiwarki jest ukryte w Plasma 5 i pojawia się dopiero jak coś wpisujemy. W Plasma 5 jeżeli mamy kilka apletów od tego samego (np. kilka apletów menu), to możemy je łatwo zmieniać wybierając z menu podręcznego opcje Alternatywy, gdzie możemy wybierać pomiędzy dostępnymi apletami. W KDE4 aby zmienić aplet na inny trzeba było go usunąć i dodać nowy.

Mikser dźwięku przeszedł dość dużą metamorfozę. Z podobnego do Windowsa w KDE4, w Plasma 5 ewoluował (do poziomu, w którym nie przypomina już Windowsowego) i został ujednolicony wyglądowo z innymi apletami (np. apletem baterii). Warto też wspomnieć, że niektóre aplety w Plasma 5 zyskały nowe funkcje - przykładowo w piątce po kliknięciu na ikonkę baterii mamy też możliwość zmiany jasności ekranu za pomocą suwaka i wyświetlane jest więcej informacji, jak model czy producent baterii.

Tutaj nie ma co dużo opisywać. Monitor systemu praktycznie się nie zmienił poza wyglądem. Zmiany dotyczą przepisania go z Qt4 na Qt5 i nowy framework KDE.

Domyślny menedżer plików KDE również się dużo nie zmienił i zmiany dotyczą głównie przepisania go na Qt5. Tutaj warto napomknąć (co jest widoczne na zrzucie) o nowym wyglądzie maskotki KDE (która nazywa się Konqi) i nowym logo projektu. Oba zostały spłaszczone i uproszczone. Dobrze jest też widać nowy styl okien. Zrezygnowano z niebieskiej poświaty na rzecz lekkich cieni. Widać też różnice pomiędzy motywami Oxygen (KDE4) i Breeze (Plasma 5).

Ten zrzut prezentuje porównanie domyślnej przeglądarki zdjęć (Gwenview) i przeglądarki dokumentów (Okular). Tutaj ponownie nie ma zbytnio wiele różnic, poza tym, że w Plasma 5 zostały przeniesione na nowy framework.

Tutaj nastało więcej zmian. Styl panelu sterowania pozostał ten sam, ale zmianie uległy niektóre aplety i ich położenie. Pomimo, że zrzut może sugerować, że Plasma 5 ma znacznie mniej ustawień, to w rzeczywistości jest inaczej - część apletów została włączona do innych. Na przykład Efekty pulpitu, który był osobnym apletem w KDE4, w Plasma 5 znajdziemy go w aplecie Zachowanie pulpitu.

Tutaj też nastała dość spora zmiana. Małe okienko z KDE4 z prośbą o wpisanie hasła, zastąpił pełnoekranowy ekran blokady, na którym jest też wyświetlany avatar użytkownika, a także data, godzina oraz stan baterii. Tutaj też warto wspomnieć, że domyślny menedżer wyświetlania (zwany też menedżerem logowania, umożliwia on graficzne logowanie do systemu) KDE4 zwany KDM (KDE Display Manager) napisany w Qt4 został zastąpiony przez napisany od zera sddm (Simple Desktop Display Manager), który jest napisany w C++11 i obsługuje motywy poprzez QML.

Niewielkie okienko na tle lekko przyciemnionego pulpitu zostało zastąpione przez pełnoekranowy ekran z widocznym w tle rozmytym pulpitem, w którym zamiast Księżyca jest widoczny avatar użytkownika, a także inne opcje kończenia sesji (Restart, Wylogowanie, uśpienie itd.)

Zakończenie

I to na tyle z tego niezbyt rozbudowanego wpisu. Jak widać, zmiany w Plasma 5 to głównie zmiany techniczne (pomijając nowy motyw) obejmujące przepisanie z Qt4 na Qt5 i QML, a także dostosowanie pulpitu do najnowszych technologii, takich jak Waylandm, oraz pomniejsze zmiany w funkcjach, a także dodano nowe funkcje, nie ujęte na zrzutach ekranu. Jeżeli chodzi o filozofię pulpitu, to ona pozostała w większości niezmienna. Dlatego fani KDE4 nie powinni czuć się zagubieni w nowym pulpicie. A jeżeli komuś nie pasuje nowy wygląd, to zawsze można zmienić go na stary - motyw Oxygen z KDE4 nadal jest dostępny w Plasma 5.