Atrakcyjny przetwornik elektroakustyczny

Własne testy odsłuchowe z takim atrakcyjnym przetwornikiem w APS Coax zostały opisane tutaj na blogu w grudniu 2017 roku. Jest tam o polskim produkcie z koaksjalnym przetwornikiem elektro-akustycznym z Norwegii, który montowany jest w bardzo stabilnej obudowie, a za jego wysterowanie odpowiadają wbudowane wzmacniacze, pracujące w klasie AB, gdzie nie występuje deficyt z amperami dla ich precyzyjnego oraz wydajnego zasilania.

Na amerykańską konstrukcję Fluid Audio CX7 z elementem koaksjalnym uwaga zwrócona została w innym wpisie z powodu niezwykle atrakcyjnej ceny w Polsce. To dość ekskluzywny model z wbudowanymi wzmacniaczami w klasie AB, który nie jest już produkowany. Producent oferuje teraz podobne w dość dostępnej cenie 149 i 249 USD. Nawet przy wzrastającym ciągle kursie walutowym jest to ok 600 i 1000 PLN. W tej cenie można zaakceptować, że wbudowane wzmacniacze pracują w "klasie D". 

W tych ofertach od amerykańskiego i polskiego producenta chodzi o tradycyjne rozwiązania współosiowe w aktywnych monitorach audio do analogowego podłączenia i filtr w zwrotnicy nie pracuje w nich z precyzją, którą może zapewnić technologia cyfrowa.

Inaczej temat wygląda z brytyjskimi KEF LS 50 Wireless II, które otrzymały bardzo wysokie oceny w świecie entuzjastów wiernego odtwarzania muzyki, o czym zostało wspomniane niedawno w PS do komentarzy pod jednym z wpisów. Ten producent ma obecnie wiodącą pozycję na niszowym nadal rynku z konstrukcjami współosiowymi. W ich flagowym produkcie nie oszczędzano, by zapewnić w nim najróżniejsze możliwości dla podłączeń cyfrowych i analogowych, a do tego także bardzo precyzyjny filtr w zwrotnicy.

Na tańsze rozwiązanie z Niemiec, gdzie jest możliwość cyfrowego podłączenie pośrednio zwrócił uwagę tutaj w serwisie Kamil Rogala. Ograniczył się do stwierdzenia: "Co ciekawe, przekaźnik wysoko- i średniotonowy charakteryzują się budową koaksjalną, co nie tylko wygląda ciekawie i oszczędza miejsce, ale również pozwala na płynne przenoszenie dźwięków". Z komentarzy po tym wpisem wynika, że ta oferta jest jednak zbyt droga. Innym zagadnieniem w tym przypadku jest jeszcze wiarygodność tej marki. Próbują ją co jakiś czas wypozycjonować w sieci i powracają z nowiną o ich  "płycie winylowej HD", co w dużej mierze jest jakąś uwspółcześnioną technologicznie interpretacją marketingowych opisów na temat LaserDisc, czyli analogowego zapisu laserowego na 12 calowej płycie gramowidowej, którą Philips opracował w 1969 roku i zaprezentował w 1972, a w USA kojarzona była z marką MCA DiscoVision oraz związaną z tym japońską ofertą Pionner.

Najbardziej nowatorskie i zaawansowane rozwiązanie ze wsparciem oprogramowania oferowane jest na profesjonalny rynek przez fińskiego producenta Genelec. Szczególnie dobrze wypada z ich konstrukcjami współosiowymi. Na ten temat wiosną 2019 roku poświęcony został cały wpis. Chodziło o pokazanie w nim, jakie rozwiązania są już możliwe, a nie zachęcanie do kupna produktu, którego cena nie jest dla typowego domowego budżetu. W komentarzach pod tym tekstem pojawiła się ożywiona dyskusja, ale nie zawsze w pełni merytoryczna, a najbardziej zaangażowani nie mają już tutaj w serwise aktywnych kont.

Pokrewne z fińską ofertą jest automatyczne korygowanie rozmieszczenia głośników, które w swoich sterownikach ma Microsoft. Ta funkcja nazwana jest "Room Correction". Jest to uniwersalne rozwiązanie z pomiarem akustycznym, które działa ze wszystkimi głośnikami, a nie jak u Genelec, gdzie oprogramowanie precyzyjnie konfiguruje układy elektroniczne odpowiadające za indywidulane wysterowanie poszczególnych przetworników elekto-akustycznych. Ten temat poruszony został w wielu wpisach i najwcześniej w lutym 2020. Wspomniane było także realizujące uniwersalną konfigurację oprogramowanie MathAudio Room EQ, które dostępne jest w wersji płatnej dla profesjonalnego użytku, a bezpłatnie, jako wtyczka do foobar2000.

Zaletą głośnika koaksjalnego jest, że dźwięk w całości trafia do słuchacza w tym samym czasie.

W tradycyjnym rozwiązaniu dźwięk generowany z poszczególnych przetworników elektro-akustycznych nie trafia równomiernie. Nazywane jest to przesunięciem fazowym. Wiele już lat temu pojawiło się "lekarstwo" na to. Sygnał z elementu wysokotonowego zostaje stosownie opóźniony. Określa się to, że zwrotnica ma korekcję charakterystyki fazowej. Problem nie jest jednak tak prosty, bo podzielony dźwięk odbija się przecież nie tylko od jednej powierzchni i występuje wiele różnych opóźnień. Skala tego zostaje jednak znacznie ograniczona, gdy zwrotnica ma korekcję. Opóźnienia zostają skrócone, co redukuje zakres zniekształceń odtwarzanej muzyki.

Brytyjczycy bardzo wcześnie wystartowali z elementami współosiowymi i kojarzyły się one w pierwszej kolejności z marką Tannoy. Jednak ta technologia po raz pierwszy zastosowana została w USA, gdzie w 1943 roku pojawił się Altec Lansing Duplex 601 i była tam później kontynuowana z nazwą Dual Concentric. Marka Altec Lansing została wykupiona przez koreańskiego Samsunga i być może za jakiś czas zainwestują także w rozwiązania koaksjalne. Obecnie liderem w tej dziedzinie jest brytyjski KEF, co nie powinno dziwić, bo był to także pierwszy producent głośników na świecie, który zastosował komputery w projektowaniu i pomiarach głośników. Ich rozwiązanie koaksjane Uni-Q jest z 1988 roku i obecnie jest to 12 już generacja.

W złotej erze dla domowego sprzętu audio japoński Technics miał także ciekawe rozwiązania współosiowe. SB -RX50 stał się ich kultowym głośnikiem hi‑fi, ale był tylko "produktem ubocznym" prowadzonych prac rozwojowych. Ich celem był "płaski głośnik", jak np SB-RX 100, by zajmował mniej miejsca w domu. Ta koncepcja podkreślana była w materiałach reklamowych z użyciem określania "Flat Diaphragm Speaker". Eksponowany był płaski wygląd membramy i wynikające z tego zalety akustyczne. Tym tropem podążał także Sony. Obecnie Technics powrócił do koncepcji współosiowej w nowej ofercie z SB C700, która jest dostosowana do aktualnych wymogów rynku i w Polsce uznana została w 2016 roku za najlepszą konstrukcję kompaktową. Technics zaoferował dość proste rozwiązania, które Brytyjczycy we flagowym produkcie LS 50 Wireless II mają dopracowane na znacznie wyższym poziomie.

Podsumowanie

Brytyjskie rozwiązania wyznaczają teraz nowy kierunek i ostrożnie włączają się w to także Japończycy oraz Niemcy. Są to nadal relatywnie drogie oferty i trudno będzie zredukować ich cenę, bo rynek RTV nie jest już tak prężny. Walkman poważnie ograniczył go do słuchawek, a MTV spowodowało, że w domu wystarczał telewizor. Teraz dla większości wystarcza już nawet głośniczek w telefonie. Na szczęście w sklepach muzycznych dostępne są aktywne monitory audio z tradycyjnym rozmieszczeniem przetworników elekto-akustycznych i czasami mają zwrotnice z korekcją charakterystyki fazowej, co po automatycznym skorygowaniu w PC rozmieszczenia głośników pozwala wierniej odtwarzać muzykę w domu.

PS po komentarzach

W jednym z wątków w komentarzach ktoś próbuje chyba przekonać czytelników, że głośnik poprawnie odtwarzający muzykę w pomieszczeniu to bzdura, bo ma być na odwrót. Argumentuje, że pomieszczenie należy dopasować do głośnika. Jest w tym typowy brak zrozumienia tematu i czarno-białe postrzeganie rzeczywistości. Kiedyś trudniej było z dopasowaniem głośnika i pozostawała ingerencja w właściwości akustyczne pomieszczenia. Obecnie nadal konieczne to może być w przypadkach, gdy warunki akustyczne są trudne. Tak jest z bardzo oszczędnie umeblowanymi pomieszczeniami, co stało się bardzo modne. Bardziej przyjazne dla odtwarzania muzyki jest i zawsze było tradycyjne umeblowanie.

Pojawił się również wątek, w którym kulminacją jest zachwalanie głośników za 60 tys. zł. i do nich oferowany jest system korekcji akustyki ARC. Komentator całkowicie jednak zignorował ten temat, chociaż idealnie tutaj pasuje. Chyba rzeczywiście zupełnie nie ogarnia tematu i aż trudno uwierzyć, że jest to możliwe.

Warto może jeszcze tylko dodać, że ARC oferowany jest także dla głośniczka w telefonie

Wspomniane głośniki MartinLogan przypominają swoją konstrukcją rozwiązania ze znacznie wyższej półki, jak widoczne na zdjęciu powyżej Beveridge, które fenomenalnie radzą sobie z otwarzaniem muzyki, o ile są ku temu stosowne warunki. Ich konstruktor Harold Beveridge był inżynierem z miłością do muzyki, który zawodowo projektował lampy próżniowe oraz pracował z komercyjnym rozwojem radaru. Prywatnie zajmował się z rozwojem głośników. W 1972 roku kilka dni w jego domu spędził Akio Morita, założyciel Sony. Chciał kupić prawa do budowy tych głosników, ale ta propozycja nie została przyjęta, bo to mogło ograniczyć ich bezkompromisowy rozwój.

Natomiast MartinLogan założyli Gayle Martin Sanders i Ron Logan Sutherland, którzy spotkali się w salonie z high-endowym sprzętem audio. Sanders zajmował się wcześniej architekturą i  reklamą, a Sutherland inżynierią elektryczną. Dzięki temu mogli zaoferować produkty, które nawiązują do droższych, ale mniej kosztują. Ich design widać na zdjęciu powyżej - w kontraście do legendarnej elegancji McIntosh. Nie zaskauje przez to, że ARC pasuje do ich drogich głośników i iPhone.

We wpisie jest na marginesie wspomniane o Flat Panel Diaphragm i powstał z tego spory wątek w komentarzach, bo ktoś ubzdurał sobie własne teorie na ten temat. Nie zaszkodzi dlatego pokazać prosty schemat jednego z zaawansowanych rozwiązań w tym zakresie.

Natomiast niedrogie rozwiązanie od Sony widać na filmiku powyżej. Warto zwrócić dodatkowo uwagę na umieszczone pod katem elementy wysokotonowe, co związane jest z widocznym na tych głośniczkach hasłem marketingowym "Super Wide".

Sony oferował z APM również ekskluzywne głośniki hi‑fi i szersza informacja dostępna jest w j. ang., gdzie na wstępie podano:

Technics miał także swoje rozwiązania w ofercie hi‑fi

Ich głównym celem były jednak płaskie głośniki dla domu

Plaskie głośniki oferował również Bang & Olufsen w serii Red Line, ale membrany były w nich tradycyjne

Na wstępie niniejszego wpisu wspomniany został tekst z grudnia 2017, w którym jest wyjątkowo płaski wykres polskich APS GERMANO ACOUSTICS AEON 2, a tego w żaden sposób nie powoduje konstrukcja membrany w głośniakch, które promował Sony i Technics.

Zaskoczeniem może być także, że JBL Paragon jeszcze w wersji mono był swojego rodzaju zaawansowaną konstrukcją współosiowa, która na dodatek w modelu stereofonicznym stała się pierwszym pasywnym soundbarem, o czym w tamtych czasach nikt oczywiście nie wiedział.

Przewija się również w komentarzach problem, na który lekarstwo wspomniany we wspisie Tannoy znalazł już w 1947 roku i można nawet przeczytać relatywnie świerze wyjaśnienie w j. pol.